Tiếng chửi thề nói lên sự tức giận trong người.
Cậu An trăm cay ngàn đắng thích một người, vì nhà nghèo chẳng dám trèo, muốn nhà miếng cơm manh áo no ấm cậu đeo tay nải đi vào hướng kinh thành tìm công việc.
Một đi là mười mấy mùa xuân giờ trở về tay phải xâu tiền đồng tay trái lụa là chất đầy rương.
Vui mừng chưa tới bực tức lại tới, ai biết cậu bỏ lỡ mất thời gian đẹp nhất để hỏi cưới.
Biết em gả đi gặp thằng chồng khốn nạn, trước tiên phát giận, mặt cậu thật khó coi, người mẹ già nào dám nói thêm nửa câu sợ nói thêm cậu đem dao tới cổng nhà người đánh nhau.
Bình tĩnh xuống cậu hỏi tiếp mẹ mình:
– Mẹ biết gì về Mận nữa không?
Người đàn bà khắc khổ ngẫm vài giây mới mở miệng nói:
– Thật ra thì mẹ nghe đồn hai đứa nó chưa phải vợ chồng thật, chắc là lấy nhau vì giấy tờ mối manh gì đó.
– Chẳng lẽ bác Tẫn không nói, nhà bác ấy nghèo sao mà phải bán con như thế?
– Con nói nhỏ thôi, tai vách mạch rừng, tết tới nơi người ta cười cho bây giờ.
– Kệ người ta, lần này con về có ít tiền nhà ta không đến nỗi nấu khoai chung sắn nữa, mẹ xem mà làm. Con sẽ không để các em đói đến ngất xỉu như trước.
– Con trưởng thành, thôi chuyện nhà người ta mình không nên lời ra tiếng vào. Giờ con đừng làm kẻo con bé Mận nó mang tiếng đấy con.
– Con….. Họ chưa là vợ chồng, hòa ly con vẫn có cơ hội.
– Trong làng bao gái tốt con cần gì chấp nhất một người con gái đã có chồng?
Cậu An chấp nhất không xoay đổi:
– Con đi vào kinh lặn lội đường xa, ăn bao nhiêu nắng mưa chỉ mong ngày nào đó có tiền cưới em làm vợ. Mẹ nghĩ con gái thời nay nhà ai có đủ kinh thư, chữ viết thông thạo? Cả làng đi khắp được mấy ai? Con thích em, con vì muốn cưới được vợ mà mạo hiểm, trở về thấy tình cảnh này mẹ nghĩ con chịu nổi không?
Người đàn bà không nghĩ đả kích con trai, bà ta thở dài lôi cậu Phú vào nói:
– Con tưởng con về là cưới được? Thằng Phú kia kìa nó còn chơi cùng mấy năm, thích mấy năm cũng chẳng chiếm được nói con nữa là…. Mẹ không muốn con tức giận, con buông đi, đừng giống thằng Phú chấp nhất, thầy mẹ nó đang chửi cho nghe cả ngày đấy, thời này ai chấp nhận một gái 1 đời về làm dâu trưởng? Mẹ cũng không đồng ý, lời thầy mẹ con nên nghe, con bé có giỏi cỡ nào vẫn làm phận đàn bà.
– Con đừng cãi ngang, con không nghe mẹ gọi biểu tộc đến, nếu không được thì gọi trưởng thôn đến. Cưới ai chẳng là cưới, gái nào chẳng là đàn bà? Miễn là về nhà biết sắn áo vào bếp, gánh quanh gánh ra đồng là được. Nhà nông con muốn cưới vợ về cung phụng như bà lớn trong cung?
– Con trai, mẹ là người từng trải, mẹ biết. Thầy mẹ lấy nhau lệnh thầy mẹ mai mối, ngày cưới còn chẳng biết mặt nhau mãi tới đón dâu mới biết. Nói thật lấy phải sứt vẹo khi ấy vẫn phải chịu…. Còn nữa con chẳng lẽ cưới mình con Mận? Thầy con hai bà đây, mẹ làm bà cả phải cưới vợ cho thầy con, con thấy nhà ai không mấy vợ? Con nghĩ cứ có chữ là dâu ngoan? Thôi mẹ nói thẳng, con Mận nó có chữ, nó được đọc sách thánh hiền nhiều hơn con trai trong thôn nhưng gả đi hai năm mà còn gái trinh. Không cho chồng tới gần là đồ bỏ rồi. Lấy chồng theo chồng, lấy chó theo chó, câu ví này các cụ từ xưa tới nay, con muốn phá?
– Mẹ nói thế oan cho em ấy….
– Oan cái gì, con đi làng trên xóm dưới xem có ai không bàn tán? Ông Tẫn, bà Vui kia là che đậy mới không tới tai nó chứ làn đàn bà mà không biết chữ “hiền huệ” thì vứt…. Cưới vợ để đẻ con, làm lụng chăm lo cho gia đình chứ không phải lấy loại gái uổng có chữ nghĩa mà đạo lý làm vợ không biết. Mẹ mày đây chân lấm tay bùn quanh năm chữ mấy từ biết đến vẫn làm vợ đẻ ba anh em mày, nuôi chúng mày lớn từng này đây.
– An nghe mẹ, thầy con không nhúng tay nhưng không ai đồng ý con đi dính vào nhà ông Tẫn đâu. Nhà thằng Phú đã khổ rồi, giờ ai không nói con Mận cho thằng Phú ăn bùa ngải để nó mê chết đi sống lại. Một năm vừa rồi không thèm đi làm công, nhất vác cái mặt đi làm thằng ở cho nhà ông Tẫn đấy.
Cậu An sững sờ, đi làm thằng ở chỉ dành cho nhà ai nghèo quá cơm không nổi mới đi chứ nhà có miếng cháo loãng chỉ chịu làm mướn theo công. Ai đời chịu tạo khế ở đợ.
Trong lòng chấn động bao nhiêu, cậu ta lại bội phục tâm cậu Phú bấy nhiêu, dám làm vậy là phải yêu cô rất nhiều.
Cậu tạm thời không nói gì, cậu ta đang suy nghĩ thiệt hại trong đấy, quan trọng trước mắt là phải đi kiểm chứng lời đồn. Nếu thật như vậy cậu sẽ có cách, yêu đến tâm phát đau nói buông là buông thế nào cho phải.
Lại nói về cậu Phú từ nhà ông Tẫn đi về nhà, mới vào cổng đã nghe tiếng nói to:
– Bà đi xem cái thằng chết dấm kia nó đi đâu, nay đã ngày cuối năm nó còn đi chầu trực nhà người ta làm cái gì chứ?
Tiếng đàn ông chửi to trong nhà, tiếng đàn bà nhỏ nhẹ khuyên:
– Thầy nó không tức giận, con nó lớn rồi có gì để tôi nói.
– Bà nói???? Bà thì nói được cái gì chứ?
Người đàn ông không ai khác là thầy cậu Phú ông Sanh, người đàn bà là bà Tám mẹ cậu.
Cậu Phú mặt bình tĩnh đi vào nhà chào thầy mẹ.
– Mày vừa đi đâu về hả cái thằng ngốc kia….
Ông Sanh mặt đỏ tía vì tức, ông quát lên, cậu Phú hờ hững không sợ nói:
– Con đi bên nhà bác Tẫn.
– Mày là điếc hay điên hả thằng này…
Cái điếu cày bay thẳng hướng chân cậu Phú rơi xuống tiếng kêu loảng xoảng.
Cậu Phú chịu đau không nhích bước, bà Tám thương con khóc lớn:
– Thầy nó đây là muốn giết con nó đấy à….
– Giết…Giết cái gì? Bà gào câu nữa tôi ném mấy mẹ con bà về nhà mẹ đẻ bây giờ, con hư tại mẹ.
– Tôi nói sai? Con trai bà ăn bùa bả gì mê lú lẫn đầu óc đã không nói đến bà nữa… Bà tính cho tôi không cần vác cái mặt già này đi lại trong thôn nữa sao?
– Bà ngồi im đi, con hư tại tất bà đấy.
Bà Tám nước mắt chảy dài, cả năm nay chồng bà hở ra là chửi bà không biết dạy con….
Bà cũng khổ lắm chứ, nói con trai cứ bảo tuổi chưa hợp chưa cưới. Ai không biết con bà quỳ xin nhà người ta chờ con gái họ hòa ly rồi cưới.
Trần đời có ai ngu như con bà đi lấy đồ bỏ của thằng khác không chứ….
Làm mẹ ai không muốn con cái mình yên bề gia thất!
Cậu Phú thương mẹ nhún nhường nói:
– Thầy, mẹ không có sai, thầy đừng mắng mẹ.
Ông Sanh càng nóng nảy chỉ mặt cậu chửi:
– Mày ngu lắm, tao chửi mẹ mày vì không dạy được mày đấy thằng đần.
– Thầy cái gì cũng chửi mẹ, mẹ không làm sai, ở thôn ai không biết mẹ vất vả, hà nghèo thầy con lấy hai bà đẻ tận bảy đứa con. Ruộng nước tất mẹ cáng đáng, dì lẽ chỉ biết ở riêng lo cho mấy em còn mẹ phải lo trong nhà, ông bà bên kia. Thầy chửi mẹ sao thầy không chăm chỉ lên giúp đỡ mẹ. Con yêu ai con cũng có quyền, Mận không làm sai, có sai là con sai thôi. Thầy không cần nhiều lời nói móc.
– Thằng mất dạy này mày lớn rồi miệng ngạnh dám cãi thầy mày à?
– Con không cãi, con chỉ nói tiếng lòng thôi, Mận đã khổ sở rồi thầy đừng đổ lỗi gì cho em. Gả chồng do mai mối, do cái mối làm ăn, có chồng nghiện gái đã đủ rồi thầy.
Ông Sanh tưởng đau tim vì con, ông mắt đỏ ngầu nghẹn lời nói:
– Mày không thương thầy mẹ mày à Phú? Mày 20 rồi con, không lấy vợ yên bề gia thất còn muốn chờ đợi tới mùa xuân nào nữa? Triều đình nhà nguyễn không cấm trai nhiều vợ. Con mẹ mày gả cho thầy cũng do hai bên thầy mẹ gặp mặt, ngày cưới mới biết mặt mũi nào có yêu đương mà vẫn có mấy anh em mày đấy thôi.
– Con hứa rồi không thất hứa….
Bộ chén đất nung văng xuống đất, ông Sanh gầm lên:
– Thằng ngu, hứa của mày làm thầy mẹ nở mày nở mặt được à? Hứa của mày có cơm có gạo ăn không thằng mất dạy….
– Ô…ô…ô… thầy nó đừng nóng, con dại cái mang cứ từ từ đừng đánh con mà tội….
Bà Tám vội vàng ngăn lại tay ông Sanh, ông Sanh hùng hổ lấy chân đạp vào người cậu Phú. Cậu Phú cũng là người quật cường không dịch nửa bước đứng im cho thầy đánh.
Trên nhà ầm ĩ, gian nhà lá phía dưới ba đứa em cùng bà vợ hai ông Sanh chạy lên.
Thấy ông Sang đang nóng nảy đánh cậu Phú bà ta cũng nhào vào cùng bà Tám kéo ông ra, mấy đứa em thì kéo cậu Phí qua một bên.
Một hồi ầm ĩ cuối cùng hai bà kìm ông Sanh ngồi xuống chõng tre, cậu Phú vẫn đứng ở trước mặt không mở miệng.
Cậu ngạnh như vậy làm hai cậu em trai ngưỡng mộ nhất nhất noi theo học cái mười phần.
Bà cả bà hai đến hết hồn, nhà nghèo không có đủ ăn, vợ cả vợ lẽ không tranh chấp nhưng bà thứ dẫu sao vẫn phải biết điều. Cậu Phú làm anh cả bà không bênh về sau con bà yên bề cũng khó, bà ta chỉ biết cắn răng mà cùng chị cả kéo chồng khuyên bảo.